LİMİTED ŞİRKETİN SONA ERME NEDENLERİ
Öncelikle belirtmek gerekir ki, bir limited şirketin sona erdirilmesi infisah ve fesih yöntemleri ile gerçekleştirilebilmektedir. Nitekim infisah etme, yasada veya şirket ana sözleşmesinde öngörülen sebeplerden birinin gerçekleşmesi ile herhangi bir karar alınmasına veya ihbarda bulunulmasına gerek olmaksızın limited şirketin kendiliğinden sona ermesi şeklinde ortaya çıkmaktadır. Fesih ise mevzuatta veya şirket ana sözleşmesinde yer alan sebeplerden birine dayanarak bu yetkiye sahip yetkililer tarafından şirketin sona erdirilmesi olarak uygulamada ortaya çıkmaktadır. Bu kapsamda belirtmek gerekir ki, infisah veya fesih limited şirketin tüzel kişiliğini etkilememektedir. Zira şirket tüzel kişiliğin hak ehliyeti ancak tasfiye amacı ile sınırlandırılabilmektedir. Nitekim infisah ya da şirketin feshine ilişkin karar verilen limited şirket, tasfiye haline geçecektir. Bu nedenle tasfiye haline geçen limited şirketin ticaret unvanının başına “tasfiye halinde” ibaresi eklenmesi zaruridir. Limited şirketin sona erme nedenleri aşağıda şekilde sıralanabilir:
1. Limited Şirketin Şirket Sözleşmesinde Öngörülen Sona Erme Sebeplerinden Birinin Gerçekleşmesiyle Sona Ermesi
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (“TTK”)’nun 636. maddesinin “a” bendi uyarınca yer verilen kanuni sona erme sebeplerine ek olarak limited şirketin ortaklar kurul kararı ile ve iflasın açılması ile sona ermesi şeklinde sona erme sebepleri de yer almaktadır. Bununla birlikte, limited şirketin sona erme hallerinin şirket ana sözleşmesinde kanunun emredici hükümlerine aykırı olmamak kaydıyla düzenlenebilecektir. İşbu duruma ilişkin örnek vermek gerekir ise, şirket ana sözleşmesine ortaklık süresinin sona ermesi, işletme konusunun elde edilmesi veya elde edilmesinin imkânsız hale gelmesi, ortaklardan birinin vefatı gibi hallerde şirketin sona ereceğine dair hükümler konulması ve işbu koşulların vuku bulması ile de limited şirket sona erdirilebilecektir. Bu halde, TTK’da ve/veya şirket ana sözleşmesinde öngörülen sınırlı sayıda olmayan işbu sona erme sebepleri ile limited şirket sona erdirilebilecektir.
2. Limited Şirketin Genel Kurul Kararı ile Sona Ermesi
Öncelikle belirtmek isteriz ki, bir limited şirketin sona ermesine diğer bir deyişle “feshine” ilişkin kararı, TTK’nın 636. maddesinin “b” bendi uyarınca limited şirket genel kurulu verebilir. Keza genel kurulun yetkilerine ilişkin TTK’nın 616. maddesinde düzenlenen madde hükmü uyarınca; şirketin feshi genel kurulun devredilemez yetkilerinden sayılmıştır. Aynı zamanda, limited şirketler açısından genel kurul kararı, ortaklar kurulu kararı ile aynı anlama gelmektedir. Bu yolun hukuken geçerli sayılabilmesi adına ortaklar kurulu kararının TTK’da belirtilen esas ve usullere uygun bir şekilde karar alması gerekmektedir.
3. Limited Şirketin İflasın Açılması ile Sona Ermesi
Limited şirketin bir başka sona erme hali ise de şirketin iflasıdır. Mevzuatımızda sermaye şirketlerinin pasifinin (borçlarının) aktifinden fazla olması limited şirketler için özel bir iflas sebebi saymıştır. Bu kapsamda, TTK’nın 636. maddesinin “c” bendine göre, limited şirket, iflasın açılmasıyla sona erer. Limited şirket için iflas hükümlerinin uygulanması ile şirketin sona ermesi, iflasın açılma tarihi nazara alınarak gerçekleştirilmektedir.
4. Limited Şirketin Kanunda Öngörülen Diğer Sona Erme Hâller ile Sona Ermesi
Limited şirket, 636. maddede sayılmayan, ancak TTK’da öngörülen diğer hallerle de sona erebilir. Örnek olarak, şirketlerin birleşmesi ve işbu birleşmenin ticaret siciline tescili ile devrolunan şirket sona erer.
5. Limited Şirketin Özel Sona Erme Sebepleri ile Sona Ermesi
TTK’nın 636. maddesinde limited şirketi sona erdiren özel sebepler “organların eksikliği” ve “haklı sebeplerle fesih” olarak belirtilmiştir.
a. Organların Eksikliği
Uzun süreden beri şirketin yasal mevzuat kapsamında belirtilen gerekli organlarından biri mevcut değil ise veya ortaklar kurulu toplanamıyorsa, ortaklardan veya şirket alacaklılarından birinin şirketin feshini istemesi üzerine şirket merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesi, şirketin durumunu mevzuata uygun hale getirmesi için süre verir. Buna rağmen limited şirkette mahkemenin belirlediği hususlar kapsamında ve belirlenen süre içerisinde olumlu bir gelişmenin meydana gelmemesi halinde asliye ticaret mahkemesi şirketin feshine karar verir.
b. Haklı Sebeplerle Fesih
TTK uyarınca, kanun koyucu tarafından limited şirketin ortaklarına; haklı sebeple limited şirketi feshetme yetkisi tanınmıştır. Bu kapsamda belirtmek isteriz ki; haklı neden ile limited şirket ortaklarından herhangi biri fesih davası açabilecektir. Ancak, mevzuat kapsamında “haklı sebep” tanımlanmamış olup örnek olarak da gösterilmemiştir. Hangi durumların haklı sebepler kapsamına girdiği yargı kararlarıyla öğretiye bırakılmıştır. Önemle belirtmek isteriz ki ileri sürülen sebeplerin haklı sebep olup olmadığına karar verecek olan nihai makam mahkemedir.
